افزایش آرامش با آروماتراپی (Aromatherapy)

آروماتراپی یا رایحه درمانی مجموعهای از روشهای درمانی تکمیلی است که با افزایش حس آرامش در بیمار موجب بهبود بیماریهای جسمی و روحی فرد میشود. استنشاق روغنهای معطر یا ماساژ اسانسهای روغنی با تاثیر بر روی سیستم لیمبیک مغز که مسئول کنترل احساسات، هیجان و حافظه است، موجب افزایش آرامش بیمار میشوند.
آروماتراپی چیست؟
آروماتراپی یا رایحه درمانی مجموعهای از روشهای درمانی تکمیلی با قدمت 6000 ساله است که با استفاده از روغنهای معطر یا اسانسهای روغنی به افزایش آرامش و بهبود بیماریهای جسمی و روحی کمک میکند. اما نباید فراموش کرد که رایحه درمانی درمان اصلی یا جایگزین درمان بیماری نیست و به تنهایی کمک چندانی به بیمار نمیکند. آروماتراپی تنها یک راه کمکی برای درمان بیماری است و میتواند نشانهها و عوارض جانبی درمان را کاهش دهد.
رایحه درمانی موجب کاهش و بهبود عوارضی همچون: حالت تهوع، درد و سوزش در بدن، مشکلات زنان (قاعدگی و یائسگی)، بهبود کیفیت خواب، درمان سردردها و میگرن، کاهش اثرات جانبی شیمی درمانی، کاهش دردهای زایمان، بهبود گوارش و هضم غذا و ریزش یا طاسی مو میشود. همچنین میتواند با افزایش ایمنی، برخی از عوارض بیماریهای مزمن خود ایمنی را نیز کاهش دهد.
با وجود اینکه هنوز به طور دقیق مشخص نیست که هنگام آروماتراپی، چه اتفاقی برای بیمار میافتد که حال بهتری پیدا میکند، اما برخی از محققان اعتقاد دارند که احتمالا حس بویایی انسان در این امر دخیل است.
چگونگی اثر رایحه درمانی یا آروماتراپی در افزایش آرامش
در طی روز هزاران رایحه مختلف استشمام میکنیم که واکنشهای عاطفی مختلفی را بر انگیخته میکنند و این احساسات با خاطره آن بو در حافظه ما کدبندی میشود. آروماتراپی، با استفاده از رایحههای مختلف، این احساسات را تنظیم و کنترل میکند.
ترکیبهای معطر حاصل از گیاهان یا همان روغنها و اسانسهای معطر گیاهی، گیرندهای عصبی بویایی را تحریک میکنند. گیرندههای بویایی به سیستم لیمبیک یا مرکز کنترل احساسات، هیجان و حافظه مغز متصل هستند که ضربان قلب، فشار خون، تنفس، تعادل هورمنها و استرس را کنترل میکنند. در نتیجه، تحریک این گیرندهها موجب کاهش استرس و افزایش آرامش میشود و رفع دردهای عضلانی و بهبود بسیاری از بیماریهای جسمی و روانی را در پی خواهد داشت.

روشهای استفاده از آروماتراپی یا رایحه درمانی
رایحه درمانی معمولا به دو روش استنشاقی یا موضعی استفاده میشود. تنفس رایحه روغنهای اسانسی علاوه بر ایجاد حس مطبوع و افزایش آرامش، باعث ضدعفونی مجرای تنفس میشود و همچنین دارای خاصیت ضد احتقان و برطرف کننده گرفتگی بینی است.
ماساژ دادن بدن با استفاده از روغنهای مخصوص ماساژ، باعث افزایش گردش خون در آن نقطه از بدن میشود. روغنهای ماساژ معمولا دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچی، و آنتی اکسیدانی هستند و افزایش گردش خون موجب جذب بهتر و تاثیر بیشتر بر عوارض بیماری و در نتیجه افزایش آرامش بیمار میشوند.
خطرات ناشی از استفاده روغنهای معطر
همانطور که روغنهای معطر میتوانند برای بهبود برخی مشکلات جسمی و روحی مفید باشند، در صورت استفاده نابجا نیز میتوانند عوارض و اثرات زیانآوری را به همراه داشته باشند. حتی ممکن است شرایط بیمار را بدتر کنند. برای مثال استفاده از روغن رزماری برای افراد دارای فشار خون بالا زیانآور است و یا استفاده از روغن رازیانه و مریم گلی برای افراد مشکوک به تومور پستان یا تخمدان منع شده است. از جمله عوارض آروماتراپی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- حالت تهوع
- سردرد
- واکنش های آلرژیکی و خارش پوست
- آسم و مشکلات تنفسی
بنابراین حتما باید قبل از استفاده درمانی از روغنهای معطر با آروماتراپیست یا پزشک یا درمانگر و ماساژور آموزش دیده، مشورت کنید.

هفت روغن معطر گیاهی ضروری برای افزایش آرامش و کاهش اضطراب
استفاده از روغنهای معطر و آروماتراپی باعث افزایش آرامش، کاهش استرس و بهبود بسیاری از بیماریهای جسمی و روحی میشود. تاثیر روغنهای معطر بر روی آرامش سیستم عصبی بر کسی پوشیده نیست و از جمله موثرترین و محبوبترین آنها میتوان به روغنهای اسطوخودوس، نعناع، لیمو، ترنج، کندر، بابونه و یاسمن اشاره کرد.
اگر جزء آن دسته افرادی باشید که به سبک زندگی سالم و فعال علاقهمندید، قطعا به دنبال راههایی برای افزایش آرامش و کاهش اضطراب زندگی مدرن امروزی هستید. در طب سنتی و حتی مدرن بارها به این نکته اشاره شده است که استفاده از روغنها و اسانسهای گیاهی، نقش بسیار موثری در سلامت مغز و افزایش آرامش دارند.
در حقیقت روغنهای معطری که در آروماتراپی استفاده میشوند، باعث تحریک عصب بویایی میشوند. گیرندههای بویایی به سیستم لیمبیک مغز متصل هستند که کنترل تپش قلب، فشار خون، تنفس، استرس و تنظیم و تعادل هورمنها را بر عهده دارند. در واقع روغنهای معطر با تاثیر بر روی این بخش مغز، موجب افزایش آرامش و کاهش اضطراب میشوند.
اما اینکه کدام روغنها در افزایش آرامش و کاهش اضطراب موثرتر هستند، سوالی است که ما در اینجا به آن پاسخ دادهایم.
1) روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس یکی از محبوبترین انواع روغن آرامش بخش است. تاثیر آرامش بخشی آن موجب تسکین تنشهای عصبی و رفع افسردگی میشود. همچنین به افزایش تواناییهای شناختی مانند توجه پایدار، سرعت پردازش اطلاعات و محاسبات ریاضی، تمرکز حواس و … بسیار کمک میکند. علاوه بر اینکه حملههای عصبی را کاهش میدهد، سوختگیهای خفیف پوستی را نیز تسکین میدهد. برای اینکه از خواص بینظیر این روغن گیاهی بهرهمند شوید، میتوانید روی بالشت، گردن و یا پیشانی استفاده کنید تا خوابی راحت را تجربه کنید.
2) روغن نعناع
یکی دیگر از انواع روغنهای معطر که سیستم عصبی را تحریک کرده و میزان اکسیژن خون را افزایش میدهد، روغن نعناع است. این روغن آن قسمت از مغز که مسئول هوشیاری و تمرکز و عملکرد ذهنی است را تحریک میکند و اثر خنککنندگی آن موجب افزایش آرامش و تفکر شفاف میشود.
3) روغن لیمو
بوی قوی روغن لیمو موجب افزایش تمرکز میشود و همچنین احساس اضطراب و عصبانیت را کاهش میدهد. اسپری این روغن در خانه و محیط اطراف موجب نشاط و آرامش فرد میشود و خواب با کیفیت و آرامی را به همراه خواهد داشت.

4) روغن ترنج
روغن ترنج یا برگاموت، روغنی است که از پوست درخت ترنج استخراج میشود و فواید زیادی برای سلامت بدن دارد. این روغن یکی از موثرترین روغنها بر روی سیستم عصبی است، خواصی همچون ضد تشنج بودن، آرامش بخشی و ضد افسردگی آن موجب شده است که مورد توجه بسیاری از آروماتراپیستها قرار گیرد.
5) روغن کندر
یکی از معروفترین روغنها در آروماتراپی، روغن کندر است. این روغن برای درمان استرسهای مزمن، کاهش درد و التهاب و افزایش ایمنی بدن استفاده میشود. برای اینکه از شر استرس و اضطرابهایتان خلاص شوید میتوانید این روغن را بر روی شقیقههایتان بمالید.
6) روغن بابونه
خواصی همچون ضد افسردگی، ضد تشنج، ضد استرس، نیرو بخش و آرامش بخشی روغن بابونه باعث شده است که یکی از پرکاربردترین روغنهای معطر در آروماتراپی باشد. بهبود کیفیت خواب، درمان افسردگی، کاهش اضطراب نتایجی هستند که مصرف روغن بابونه به همراه خواهد داشت.
7) روغن یاسمن
محبوبترین گزینه برای بهبود روحیه، افزایش آرامش، کاهش استرس و متعادل کردن هورمونها، روغن یاسمن است. این روغن با تاثیر مثبت بر روی سیستم عصبی، استرسهای عاطفی و بیخوابی را از بین میبرد. بوی تند آن موجب تحریک میل جنسی میشود و از این رو آن را “ملکه شب” نامیدهاند.